„Oligarchia" na Ukrainie? Rozważania ekspertów.
mgr Julita Karwacka
Ciekawy obraz sytuacji politycznej na Ukrainie zaprezentował Taras Wozniak- dziennikarz i redaktor naczelny lwowskiego czasopisma „Ji". Uważa, że transformacja na Ukrainie przebiega zbyt wolno, ponieważ „mamy do czynienia z sytuacją „stagnarchii" (ang. „stagnarchy"), czyli kombinacji stagnacji („stagnation") i oligarchii („oligarchy")". Jego zdaniem siłami niepodległości Ukrainy są radziecka nomenklatura i nowi oligarchowie. Zawieszona Ukraina między Wschodem a Zachodem daje im możliwość kontrolowania władzy politycznej i gospodarczej tego państwa. „Stagnarchowie" („stagnarchs") nie chcą reform politycznych, ani nie dążą do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, ponieważ to może zagrozić ich stanowi posiadania. W kwestii polityki zagranicznej Ukrainy „stagnarchowie" nie popierają integracji ani z Unią Europejską, ani z Rosją, gdyż taka polityka zagraża ich interesom. Taki stan rzeczy prowadzi do „zasiedzianej" stagnacji bez żadnych perspektyw na zmianę sytuacji politycznej, gospodarczej czy społecznej.(Stępniewski T., „Polityka bezpieczeństwa Ukrainy po 2010 roku, [w:] „Słowiański trójkąt: Rosja, Ukraina, Białoruś", (red.) Stępniewski T., Lublin 2013)Ekspert Henryk Borko „skrytykował system oligarchiczny mocno krępujący możliwości rozwoju ekonomicznego kraju, wskazał na zjawiska głęboko patologiczne, jak np. korupcja czy brak przejrzystych reguł przepływu pieniądza". Stwierdził również, że „Ukraina ma wszelkie możliwości bycia bogatym krajem, jednak społeczeństwo ukraińskie jest w większości ekonomicznie bierne, a także pozbawione etosu gospodarowania (…) W obecnych warunkach coraz więcej wątpliwości budzi celowość pomocy gospodarczej dla Ukrainy, jak też kwestia ukraińskiej wdzięczności za tę pomoc, zwłaszcza Polsce".("Przegląd Geopolityczny", tom 11: 2015, http://przeglad.org/wp-content/uploads/2014/12/Przeglad_Geopolityczny_tom_11.pdf)Położenie geograficzne Ukrainy, usytuowanej w centrum Europy Wschodniej, zasięg przestrzenny (drugie miejsce w Europie), liczba mieszkańców (piąte miejsce w Europie) powoduje, że jej pozycja geopolityczna jest bardzo znacząca. Wszelkie zachodzące przemiany i procesy wewnątrz Ukrainy mają istotny wpływ na polityczną sferę całej Europy. Oligarchowie stanowią przeszkodę w modernizacji tego kraju. |
III „Okrągły stół" na Ukrainie
mgr Oksana Naszczoczyn
W dniu 21 maja 2014 roku w Mikołajewie odbył się III „Okrągły stół" ukraińskiego narodowego pojednania. Pierwszy odbył się 14 maja w Kijowie, drugi – 17 maja w Charkowie. Celem spotkania jest: wyjście z kryzysu na wschodzie Ukrainy; szeroki dialog władzy i społeczeństwa regionów. Moderatorami byli: ex-prezydenci L. Krawczuk, L. Kuczma i O. Turczynów. W trzech wypracowanych Memorandach, nadesłanych do ukraińskiego Parlamentu w celu przyjęcia ich jako ustawy, mówi się o decentralizacji, zmianach w Konstytucji, potrzebie następnych wyborów do parlamentu, integracji państwa ze strukturami europejskimi, bezpieczeństwie oraz o osądzeniu rosyjskiej agresji.Uczestnicy to: przedstawiciele władzy, partie polityczne, przedstawiciele obwodowych administracji Ługańska i Doniecka, działacze religijni, deputowani, przedstawiciel Rosji oraz OBWE (W. Inszynger) i ambasador USA na Ukrainie.
|
Zburzenie pomnika Lenina na Ukrainie
mgr Oksana Naszczoczyn
W dniu 8 grudnia 2013 r. uczestnicy „Euromajdanu" zburzyli w Kijowie granitowy pomnik W. Lenina, który był tam umieszczony w 1946 r., przekazał Interfaks - Ukraina. Pomnik Ukraińcy zniszczyli i „rozebrali na pamięć", a burmistrz miasta Charkowa ogłosił akcję „zbierania funduszy" na jego przywrócenie. Już 9 grudnia kijowska milicja rozpoczęła śledztwo i zakwalifikowała ten czyn, jako „chuligaństwo", za co grozi do 4 lat więzienia. Milicjanci zatrzymywali przy tym niewinnych ludzi, którzy stali obok.Tożsamość narodowa Ukraińców składa się z trzech wymiarów: chrześcijańskiego, nacjonalistycznego i sowieckiego. Coraz częściej na Prawym i Lewym brzegu Ukrainy zdarzają się przypadki niszczenia śladów komunistycznej przeszłości. Trzeba powiedzieć, że żadnych znamion wandalizmu tu nie ma, ale MSW Ukrainy „szuka" przestępców i znajdzie! Wszystko zależy od tego, kto rządzi i jak. Na zburzenie pomnika trzeba patrzeć pozytywnie, jak na „naprawienie błędów w historii". Dzięki takim „wielkim postaciom" zniszczono ukraińską inteligencję, kulturalno - polityczną elitę, a trzy Głodomory - genocydy (lata 1921, 1932, 1947) zniszczyły biologiczne zdrowie nacji, bo zginęło wtedy od 11 - 15 mln. ludzi (spośród nich – narodzone i jeszcze nienarodzone dzieci)! Był on inicjatorem bolszewicko - ukraińskiej wojny (1917 - 1921) pomiędzy Rosją, USRR w Charkowie a Ukraińską Republiką Narodową (Kijów). W wyniku wojny bolszewicy zajęli Ukrainę, która weszła w skład ZSRR. Zburzenie pomnika „bolszewickiego boga i wielkiego Tyrana Ukrainy XX wieku" to akt symboliczny, który świadczy o jej desowietyzacji. |
Rosja wprowadziła zakaz sprowadzania słodyczy ukraińskiej firmy Roszen
mgr Oksana Naszczoczyn
Nadzór konsumencki FR zaraz po „festynach w Kijowie" (wspólne obchody przez Prezydentów W. Putina i W. Janukowicza 1025 - lecia chrztu Rusi), wprowadził zakaz sprowadzania do Rosji ukraińskich słodyczy od korporacji cukierniczej Roszen. Główny sanitarny lekarz FR G. Oniszczenko ogłosił, że w czekoladzie i karmelu firmy Petra Poroszenki, akurat teraz znalazł ślady niebezpiecznego dla zdrowia benzopirenu i oświadczył, że produkcja nie odpowiada standardom jakości.Wydaje się, że ze standardami jakości Roszen wszystko jest w jak najlepszym porządku, ale za przedstawionymi decyzjami stoi najsilniejsza i pierwsza osoba w Rosji – W. Putin. Prezydent FR nieustannie troszczy się o przywrócenie mocarstwowej pozycji swojego państwa i nie może sobie w związku z tym pozwolić na stratę Ukrainy, co mogłoby nastąpić podczas listopadowego szczytu Ukraina - UE. P. Poroszenko nie jest prorosyjsko nastawiony i opowiada się aktywnie za wejściem do Unii Europejskiej, a jego cukiernicza korporacja przyczynia się do budowy pozytywnego wizerunku ukraińskiej gospodarki na światowym rynku. Roszen to pretekst, wstępna gra Rosji, oprócz już prowadzonych działań w sferze energetyki, ale interes Rosji jest jeden – „zbieranie straconych ziem" ZSRR. |
Obchody 1025 rocznicy chrztu Rusi Kijowskiej
mgr Oksana Naszczoczyn
Ukraina 27-28 lipca świętuje Dzień Chrztu Rusi Kijowskiej – praukraińskiego państwa. Święto tradycyjnie odbywa się w dniu pamięci Świętego Wielkiego Księcia Kijowskiego Włodzimierza Wielkiego. Prezydenci Ukrainy i Rosji Wiktor Janukowycz i Władimir Putin wzięli udział 27 lipca w obchodach 1025. rocznicy chrztu, które odbyły się na górze św. Włodzimierza w Kijowie. Szefowie państw będą kontynuowali je w niedzielę w Sewastopolu na Krymie, gdzie wezmą udział w ukraińsko - rosyjskim dniu marynarki wojennej dwóch krajów i wspólnej defiladzie. Sewastopol jest główną bazą stacjonującej na Ukrainie rosyjskiej Floty Czarnomorskiej oraz Morskich Sił Zbrojnych Ukrainy.Nad Dnieprem, w 988 roku książę Włodzimierz dokonał chrztu Rusi z Bułgarii, Mieszko I dokonał chrztu w 966 roku z Czech. Ruś Kijowska (862-1240) – wczesnofeudalne prapaństwo ukraińskie we wschodniej Europie ze stolicą w Kijowie. Kiedy Kijów był stolicą, Moskwa – stolica Księstwa Moskiewskiego (1213-1328), była małą i nieznaną wioską. Moskwa od XV wieku ma ambicję bycia „III Rzymem" i „obrońcą wiary prawosławnej". Ma też „kompleks starszego brata". Prawosławie na Ukrainie ma przede wszystkim misję geopolityczną, misję „obrońcy świętej wiary i języka". Na co, oczywiście, pozwalają niepatriotyczne ukraińskie elity polityczne. Geografia religijna na Ukrainie przedstawia się następująco: na Wschodzie i w Centrum przeważa prawosławie Moskiewskiego czy rosyjskiego patriarchatu, a w Zachodniej części – Kościół Grekokatolicki. Oto, co wprost wykazuje tożsamość Ukraińców: na Wschodzie mówi się o Unii Celnej, WNP, Rosji, a na Zachodzie Ukrainy oczekuje się wstąpienia do UE, NATO, „powrotu" do zachodniej cywilizacji.Na Ukrainie Dzień Chrztu Rusi nie tylko na szczeblu kościelnym, lecz również państwowym zaczęto świętować od 2008 roku. Wszystkie kościoły świętują osobno: uroczystości 1025 - lecia chrztu Rusi odbyły się 27 lipca na górze św. Włodzimierza i zostały zorganizowane przez Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego przy udziale patriarchy rosyjskiego Cyryla. Wspomniany wcześniej rozdział wynika z tego, że prezydent Rosji W. Putin i patriarcha Cyryl na Ukrainie nie mogą się wspólnie modlić z wiernymi innych konfesji. W festynach wziął również udział nuncjusz papieski na Ukrainie - Tomasz Edward Gallikson, który powiedział, że „do końca nie rozumie swojej misji na tych uroczystościach". Wcześniej zaproszenie otrzymał też Papież Franciszek, ale wizyta została odwołana z powodu przewodniczenia Papieża Światowym Dniom Młodzieży odbywającym się w Brazylii. Wszyscy wierni powinni mieć zaproszenia na świętą górę na festyn. Dlaczego? Ukraińska opozycja polityczna obchodzi uroczystości 28 lipca w kościele świętego Wlodzimierza, Patriarchat Kijowski. |
Pogłębienie Współpracy pomiędzy Ukrainą a Euroazjatycką Komisją Gospodarczą
mgr Oksana Naszczoczyn
31 maja 2013 r. w Mińsku premier Ukrainy Mykoła Azarow podpisał memorandum o pogłębieniu współdziałania między Ukrainą a Euroazjatycką Komisją Gospodarczą, organem wykonawczym Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu. Memorandum przewiduje powołanie stałego przedstawiciela Ukrainy przy UC na podstawie oficjalnego zaproszenia. Unia Celna Republiki Białorusi, Republiki Kazachstanu i Federacji Rosyjskiej — międzynarodowa umowa o powstaniu jednej przestrzeni celnej podpisana przez Rosję, Białoruś i Kazachstan. Formalnie, Unia Celna – porozumienie handlowe, w ramach którego kraje członkowskie znoszą cła i inne taryfy w obrotach handlowych oraz ustalają wspólną zewnętrzną politykę handlową. Unia istnieje od 1 stycznia 2010 r., zaś od 1 lipca 2010 kodeks celny jest stosowany w relacjach handlowych pomiędzy Rosją i Kazachstanem, a od 6 lipca także z Białorusią. W 2012 r. wniosek o przystąpienie do Unii złożył Kirgistan i Tdżykistan.Przed ceremonią Premier Azarow powiedział dziennikarzom, że memorandum oznacza faktycznie przyznanie Ukrainie statusu obserwatora w Unii Celnej Rosji, Białorusi i Kazachstanu; że Ukraina uzyska możliwość uczestniczenia, na zaproszenie strony przewodniczącej, w posiedzeniach Unii Celnej, a w następstwie w pracach Eurazjatyckiej Komisji Gospodarczej. Azarow ocenił, że relacje z Unią Celną są niezmiernie ważne dla współpracy ekonomicznej jego kraju z Rosją, Białorusią i Kazachstanem.Minister spraw zagranicznych Ukrainy Leonid Kożara zapewnił, że podpisane przez Azarowa memorandum nosi wyłącznie techniczny charakter. Memorandum nie posiada obowiązującej mocy prawnej i jest dokumentem organizacyjnym i nie zaszkodzi planowanemu na listopad podpisaniu przez Ukrainę umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską.UE już wcześniej ostrzegała stronę ukraińską, że żadna forma współpracy z UC nie powinna być sprzeczna z przyszłymi zobowiązaniami Ukrainy wynikającymi z umowy stowarzyszeniowej z UE, w tym dotyczącymi utworzenia strefy wolnego handlu. Unia Europejska jest teraz w trudnej sytuacji, ma wiele swoich problemów. Na Ukrainę tak naprawdę nikt nie czeka: bo dla Europy Ukraina, to duży problematyczny kraj i strategicznym partnerem jest Rosja, a nie żadne z państw WNP.Właśnie Rosja, Kazachstan i Białoruś są podstawowymi gospodarczymi partnerami Ukrainy – na nie przypada prawie 40 procent ukraińskiego handlu zagranicznego. Możliwie, że po przez podpisanie memorandum ukraiński rząd pragnie otrzymać tani gaz od Rosji.Podpisane w Mińsku memorandum nie jest umową międzypaństwową i nie niesie zobowiązań natury prawnej dla żadnej ze stron. W dokumencie nie zawarto również informacji o sankcjach w razie nieprzestrzegania przez sygnatariuszy jego zapisów. Memorandum nie daje Ukrainie statusu formalnego obserwatora przy UC, a zawiera jedynie wzmiankę, że taki status Kijów może uzyskać w 2015 roku, gdy na bazie UC powstanie Euroazjatycka Unia Gospodarcza . Ale w taki sposób powstało ZSRR, imperium, które istniało 70 lat. Formalnie Ukraina miała prawny suwerenitet, ale faktycznie byla traktowana jako przedmiot. To pierwszy krok do przystąpienia Ukrainy do oddania niepodległości Ukrainy. Nawet sam prezydent Rosji zadeklarował, że UC nie jest organem gospodarczym, lecz politycznym. Prezydent Putin nieraz oświadczał, że w Unii Celnej nie ma statusu obserwatora. Wygląda, że ten status został stworzony specjalnie dla Ukrainy.Dla sułtanatu Janukowicza pierwszorzędnym pytaniem ze strony UE i z motywów osobistych jest kwestia charyzmatycznej opozycyjnej liderki J. Tymoszenko. Prezydenckie wybory na Ukrainie, w których ona na podstawie prawa nie może brać udziału, odbędą się w 2015 roku. Więc motywy Partii Regionów są widoczne. Memorandum traktowane jest na Kremlu jako etap przejściowy, który ma być krokiem w kierunku pełnego udziału Ukrainy w procesie integracji eurazjatyckiej. Moskwa, świadoma gry politycznej prowadzonej przez Kijów, liczy bowiem na to, że trudna sytuacja gospodarcza na Ukrainie, utrzymująca się zależność energetyczna od Rosji oraz brak gotowości do spełnienia wszystkich warunków stawianych przez UE, okażą się czynnikami wymuszającymi na ukraińskich władzach przyjęcie rosyjskiej oferty. |